Eğitmen Okulları (Millet Mektepleri)

[envira-gallery slug=”egitmen”]

Ülkede eski yazıyı (arap alfabesi) ile  okumayı, yazmayı öğrenmek, öğretmek  çok zordu. Arap alfabesi ile okuyup yazabilmek için Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinin mutlaka öğrenilmesi gerekiyordu.  Avrupa’da bir çocuk okuma yazmayı bir yılda öğrenirken, ülkemizde yedi yılda okuyup yazabiliyordu.

Mustafa Kemal Atatürk bu zorlukların bilincinde idi, eğitim sorununu çöze bilmek için, 1 Kasım 1928’de harf devrimi yaptı. Aynı gün, Türkiye Büyük Millet Meclisinde bir konuşma yapan Başbakan İsmet İnönü, yeni harfleri öğretmek amacı ile Hükümletin bütün memlekette “Millet Mektepleri” adı altında halk eğitimi kurumları açacağını bu mekteplerin eğitim sürelerinin 4 ya da 6 ay süreceğini ve vatandaşların işlerini aksatmadan yeni alfabe ile okur-yazar duruma getireceklerini ifade etmiştir.

Millet Mektepleri Yönetmeliği,  Bakanlar Kurulunca , 11 Kasım 1928 tarihinde, onaylamış ve yönetmelik 24 Kasım 1928 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir .

Cumhurbaşkanlığı  Muhafız  Alay  Komutanı  olan  İsmail  Hakkı Tekçe alayında bulunan erlere okuma-yazma öğretmiş, terhis olan askerlerin köylerine gittiklerinde okuma yazma bilmeyenlere öğretmesini tavsiye etmiş.  Sistemin başarılı olduğunu gören İsmail  Hakkı Tekçe bu denemesini  Atatürk’e anlatmış  bunun üzerine Atatürk tamam eğitim sorununu çözdüm demiş. Silah altına alınan gençlerin tamamı (Ali okulu olarak bilinen) okuma yazma kursundan geçirilmiş.  Her yıl binlerce çavuş, onbaşının terhis olması ile ülkenin her tarafına okur yazar insanların dağılacağı düşünülmüştür

Millet  mekteplerinde görev alacak eğitmenler o ilde bulunan Vali, Marif Müdürü,Emniyet Müdürü, Belediye Başkanı, Jandarma Komutanı ve diğer daire amirlerinin katılımı ile oluşturulan bir komisyon huzurunda  yapılan sınavda  okuma yazma  bilen kişiler kısa süreli kurslardan geçirilerek eğitmen olarak okullara atanıyordu.

Kültür Bakanı Saffet Arıkan, Atatürk’ün ilhamıyla 1936’da, İlk olarak Eskişehir Çifteler Eğitmen kursu açılmış. Bundan  sonra  Maarif  Vekaleti  memurları  Ankara’nın  Çubuk,  Ayaş, Polatlı,  Afyon’un Aziziye,  Erzincan’ın  Kelkit,  Tercan,  Pasinler  kazaları  ile  Eskişehir, Kars, Kırklareli ve Edirne civarında köy eğitmeni seçmeye başlamışlardı. Kursların 1 Nisan 1937’de faaliyete geçmesi planlanıyordu.  Buna göre Trakya’da 100, Eskişehir’de 200 ve Erzincan’da 100 eğitmen ders  görecekti.  Köylerde yapılan taramalarda başarılı bulunan   çavuş, onbaşılar,  eğitmenlik kursuna alınarak başarı ile tamamlayanların 3 sınıflı köy okullarına eğitmen olarak atamaları yapılmış.

Eğitmen kursunda başarı sağlanması nedeniyle 1938 senesinde bu kurslara ilaveten Kayseri, Malatya, Kastamonu, Manisa ve İzmir’de olmak üzere 5 kurs daha açılarak kurs sayısı 11’i bulmuş ve kurslara 1939’da da Antalya, Adana, Samsun ve Trabzon olmak üzere  4 kurs daha açarak toplam kurs sayısı 16’ya çıkarılmıştır.

Eğitmen kursları daha sonraki yıllarda kurulacak olan Köy Enstitülerine temel teşkil etmiştir.